اخلاق و ادب در اسلام

اخلاق و ادب در اسلام

ارزش اخلاق از دیدگاه دین مقدس اسلام

بخش اخلاقی اسلام عبارت از رابطه انسانی انسانرا با خالق و مخلوق به اساس آداب، حیا، طریق درست سخن گفتن، احترام، ومراعات حفظ آبرو وشخصیت دیگران میباشد.
حضرت محمد صلی الله علیه وسلم میفرماید: (إِنَّ خِیَارَکُمْ أَحَاسِنُکُمْ أَخْلَاقًا) بهترین شما با اخلاق ترین شماست . حدیث نمبر(5575) کتاب کتاب الآداب، صحیح البخاری .
اهمیت بزرگ اخلاق درینست که پیامبر اکرم (صلی الله علیه وسلم) میفرماید که: (إِنَّ مِمَّا أَدْرَکَ النَّاسُ مِنْ کَلَامِ النُّبُوَّةِ الْأُولَى إِذَا لَمْ تَسْتَحْیِ فَاصْنَعْ مَا شِئْتَ) آنچه را مردم از سخنان پیامبران درک نموده اند اینست که هرگاه حیا نداشته باشی هر چیزی را که خواسته باشی انجام ده . حدیث نمبر5655 باب اذا لم تستح فاصنع ما شئت، کتاب الادب، صحیح البخاری .
مفهوم حدیث شریف اینست که تمامی پیامبران امت خویش را به حیا که رکن اساسی اخلاق است دعوت مینمودند ومیگفتند که انسان بی حیا هر عمل زشت را انجام میدهد .

عظمت اخلاق در دین مقدس اسلام به اندازهء است که هر اعتقاد مسلمان، عملکرد وی، عبادتش، سخنانش، ارتباطاطش که به اساس بی ادبی باشد بی ارزش وباطل بیان شده است .
در بخش اعتقادات
در دین مقدس اسلام اخلاق واعتقادات با هم ارتباط بسیار قوی دارند، هرگاه کسی اداب واخلاق را با خداوند(جل جلاله)، پیامبران، کتابهای آسمانی، ملایکه ها، قیامت، وغیره امور مراعات نکند گناهکار وحتی کافر میگردد . به این اساس:
 دشنام دادن واستهزاء (مسخره گی) نمودن به مقدسات کفر پنداشته میشود .
 احترام پیامبران از آدم علیه السلام تا حضرت محمد (صلی الله علیه وسلم) واجب بوده، وبه اساس همین احترام وادب به آنها، ما عقیده داریم که پیامبران ازگناهان کبیره وصغیره معصوم وپاک میباشند . حتی دشنام دادن به قبر جایز نیست زیرا پیامبر (صلی الله علیه وسلم) میفرماید که قبر باغچهء از باغهای جنت ویا کندی از کندهای دوزخ میباشد، به این اساس دشنام دادن به قبر (خواه بخشی ازجنت باشد یادوزخ ) جایز نیست .
 دشنام دادن به معبودان باطل دیگران در اسلام جایز نیست .
در بخش معاملات
 معاملهء یک مسلمان با سایر انسانها وحیوانات به اساس اخلاق میباشد، وهرگاه کسی در معاملات خویش اخلاق را مراعات ننماید، از بدترین اشخاص محسوب میگردد .
 اصلا مسلمان دارای زبان عفیف وپاک میباشد و درهنگام مخالفت باکسی دشنام دادن را یک خصلت از خصلت های منافقان بیان شده است .
 کرامت انسانی روی معیار های اخلاقی بنیان گزاری گردیده است، بناء در دین مقدس به اجساد مرده گان احترام صورت میگیرد، وپیامبر (صلی الله علیه وسلم) درمقابل جنازهء یک یهودی ایستاده شده است، ودر دین مقدس اسلام سوختاندن جسد کسی، مثله نمودن مرده های مسلمانان و غیر مسلمانان، توهین به اجساد کسی جایز نمیباشد .
 معامله با حیوانات نیز به اساس قوانین اخلاقی بوده، وهیچ کسی حق ندارد که زنده جانی را بسوزاند، ویا به حیوانی ضرر رساند و او را با اذیت وآزار به قتل برساند، وقصهء زنی که بخاطر یک پشک به دوزخ رفته است خیلی ها مشهور است .
دربخش عبادات:
به اساس قواعد اسلامی هر عبادتی که منفی اخلاق گردد باطل وبه بارگاه الهی قبول نمیگردد .
 حج – اخلاق = عدم قبول حج (زیرا در قرآن کریم ذکراست: (ولا رفث ولا فسوق فی الحج)
 نماز– اخلاق= عدم قبولی نماز(زیرادرنمازسترعورت، ایستادن با آداب کامل درمقابل الله جزء اساسی نماز میباشد.)
 زکات – اخلاق = عدم قبولی زکات ( زیرا در قرآن کریم ذکراست: ( لا تبطلوا صدقاتکم بالمن و الاذى )
این اخلاق اسلامی اکثریت غیر مسلمانان را به دین مقدس اسلام کشاند، پیامبر( صلى الله علیه وسلم ) و صحابه کرام (رضی الله عنهم) چنان اخلاق اسلامی را مراعات مینمودند که هزاران انسان غیر مسلمان شیفته اخلاق خوب آنان شده و بخاطر همین اخلاق پیامبرو صحابه،گرایش خویش را به دین مقدس اسلام اعلان نمودند .
یکتن ازصحابه کرام فرمود که ما به اطفال خویش سیرت پیامبر اسلام (صلی الله علیه وسلم ) را چنان میاموختیم مثل اینکه سورهء از قرآن کریم را به آنان درس میدادیم .
صحابه کرام این عمل را به اساس ارشاد الهی که میفرماید ( ولکم فی رسول الله اسوة حسنة ) برای شما بهترین الگو رسول الله (صلی الله علیه وسلم) میباشد .
وقتی پیامبر( صلى الله علیه وسلم ) میگوید (انما بعثت لأتمم مکارم الأخلاق) من برای تمام نمودن عالیترین بخش اخلاق مبعوث شده ام، بدین معناست که حضرتش اعلان میدارد که درحقیقیت وظیفه اش درین رسالت،دعوت به اخلاق ومراعات نزاکت های اجتماعی میباشد، زیرا هرعمل انسان که منافی اخلاق باشد آن عمل بی فایده و بی ارزش است .
پیامبر (صلی الله علیه وسلم) میفرماید: ثقیل ترین عمل در ترازوی اعمال یک مسلمان اخلاق نیک است و انسان با ایمان بواسطه اخلاق درجات نمازگزاران و روزه داران را حاصل مینماید .
حضرت عُمَرُ رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ فرمود : تَأَدَّبُوا ثُمَّ تَعَلَّمُوا (نخست ادب بیاموزید سپس علم بیاموزید ).
حضرت عبدالله بن عَبَّاس فرمود: ادب بیاموز که ادب سبب زیادت عقل میگردد، ادب دلیل مروت است، دوست انسان در تنهایی است، همراهت در مسافرتهاست، وثروتت در هنگام فقر است.
أَبُو عَبْدِ اللَّهِ الْبَلْخِیُّ فرمود: ادب علم زیاده تر است نسبت به خود علم .
عَبْدُ اللَّهِ بْنُ الْمُبَارَکِ فرمود: هیچکسی با کدام تخصصی شخصیتش را حاصل نمیکند تا اینکه علمش را با ادب مزین نسازد .
بعضی از حکیمان گفته اند: ادب بدون عقل حاصل نمیگردد، وعقل هم بدون ادب حاصل نمیگردد .
در قدیم میگفتند: کمک برای کسی کنید که ادبش او را کمک نمیکند.
أَحْنَفُ بْنُ قَیْسٍ فرمود: ادب نور عقل است چنانچه چراغ نور چشم است .

منبع :http://akhlagmadari.mihanblog.com/post/17